Zgodnie z przepisami prawa spadkowego istnieją dwie ścieżki uzyskania tytułu prawego do rozporządzania spadkiem: poprzez sądowe stwierdzenie nabycia spadku lub poprzez sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza. Jednakże, co w często występującej sytuacji w której jeden ze spadkobierców umrze zanim zostanie stwierdzone nabycie spadku po pierwszym zmarłym? Czy notariusz odmówi sporządzenia aktu?
Zgodnie z z art. 79 pkt 1a w związku z art.95 b Prawa o notariacie przed sporządzeniem aktu, notariusz spisuje protokół dziedziczenia w obecności wszelkich osób zainteresowanych. Nieobecność tych osób, zgodnie z treścią artykułu 95e §2 pkt.2 , skutkuje odmową sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia.
W przedmiotowej kwestii wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale III CZP 89/09 z dnia 17 listopada 2009 roku, będącej odpowiedzią na pytanie zadane przez Sąd I instancji, przed którym toczyło się postępowanie dotyczące odmowy sporządzenia przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia. Zgodnie z wykładnią Sądu Najwyższego przepisy o aktach poświadczenia dziedziczenia służą uproszczeniu procedury nabycia spadku. Dopuszczenie do wskazania w akcie poświadczenia dziedziczenia osoby zmarłej jako spadkobiercy, jest w ocenie Sądu Najwyższego elementem upraszczającym postępowanie.
Zdaniem sędziów SN, interesy osoby zmarłej są zabezpieczone dzięki obecność dalszych spadkobierców ustawowych oraz testamentowych, a także osób potencjalnie mogących objąć spadek. Pojęcie osoby zmarłej nie oznacza więc osoby nieobecnej w rozumieniu przepisów Prawa o notariacie. Wobec powyższego należy uznać, że nie istnieją przeszkody we wskazaniu w poświadczeniu majątkowym jako spadkobiercy osoby zmarłej. Udział osoby zmarłej będzie podlegał dalszemu dziedziczeniu zgodnie z zasadami Kodeksu Cywilnego.