Spadek – porady prawne

Tag: prawa majątkowe

  • Zwolnienie z podatku od spadku i darowizn

    W polskim prawie wszelkie kwestie regulujące obowiązki oraz zwolnienia z płacenia podatków od spadków oraz darowizn reguluje ustawa z dnia 28 lipca 1983 r.o podatku od spadków i darowizn (dalej jako ustawa).

    Zwolnienia z podatków reguluje artykuł 4a ustawy zgodnie, z którym zwalnia się od ww. podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki i dalej), wstępnych (rodzice, dziadkowie i dalej), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Aby jednak móc skorzystać z przywileju należy spełnić określone w art. 4a ust. 1 warunki, mianowicie:

    należy zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. W tym miejscu warto przytoczyć najświeższy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lipca 2021 r. (sygn. akt I SA/Go 168/21), który odnosi się do sześciomiesięcznego terminu zgłoszenia w sytuacji pandemii. Sąd postanowił, iż art. 15zzr ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu COVID-19 ma zastosowanie do regulacji zawartych w prawie administracyjnym w szerokim znaczeniu, a zatem i do prawa podatkowego, w tym do art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy. Na mocy przytoczonego przepisu ustawy covidowej ustawodawca wstrzymuje bieg terminów na czas trwania zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Zatem w panującej obecnie sytuacji termin 6-cio miesięczny ulega wydłużeniu.

    W przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9637 złotych. Sumę tą należy udokumentować dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

    Konsekwencją niezgłoszenia we wskazanym terminie faktu nabycia spadku bądź darowizny we właściwym urzędzie skarbowym powoduje opodatkowanie czynności na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej

    Ustawodawca przewiduje również sytuacje, w której podmiot dowiaduje się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie wskazanego terminu. W takim wypadku stosuje się zasady wskazane w punkcie 3 jeżeli nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.

    Wyłączenie obowiązku zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

    Podsumowując, aby skorzystać ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, należy spełnić łącznie dwa warunki: być w kręgu uprawnionych osób oraz zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

  • Przejście praw majątkowych po śmierci pracownika

    Jednym ze sposobów wygaśnięcia umowy o pracę określonych w Kodeksie pracy jest śmierć pracownika. Dzieje się tak wskutek niemożliwości dalszego wykonywania świadczenia.

    Art.  631 §2 kp stanowi, iż prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej według ustawy o emeryturach i rentach. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku.

    Zgodnie z orzecznictwem, prawem majątkowym ze stosunku pracy w rozumieniu przepisu art. 631 § 2 k.p. jest prawo majątkowe ściśle z tym stosunkiem pracy związane, bezpośrednio z niego wynikające. Oznacza to, że inne prawa majątkowe związane ze stosunkiem pracy tylko w sposób pośredni, nie podlegają mechanizmom dziedziczenia ustalonym w tym przepisie.

    Zgodnie z art. 65 ust. 1 i 2 oraz art. 67-71 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne.

    Do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny:

    • dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;
    • przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka;
    • małżonek (wdowa i wdowiec);
    • rodzice, ojczym i macocha oraz osoby przysposabiające.

    Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

    • do ukończenia 16 lat,
    • do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo
    • bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

    Przyjęte na wychowanie i utrzymanie wnuki, rodzeństwo i inne dzieci mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli przy spełnieniu warunków wskazanych wyżej:

    • zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego, chyba że śmierć była następstwem wypadku, oraz
    • nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją, jeżeli:
    • nie mogą zapewnić im utrzymania albo
    • ubezpieczony lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd.

    Wdowa i wdowiec mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli:

    • w chwili śmierci małżonka osiągnęli wiek 50 lat lub byli niezdolni do pracy albo
    • wychowują co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym małżonku, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole – 18 lat, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.

    Prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowa lub wdowiec, którzy osiągnęli wiek 50 lat lub stali się niezdolni do pracy po śmierci małżonka, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania dzieci.

    Małżonka rozwiedziona lub wdowa, która do dnia śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia warunków określonych w pkt 1 lub 2 miała w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową.

    Wdowa i wdowiec niespełniający warunków do renty rodzinnej określonych powyżej i niemający niezbędnych źródeł utrzymania mają prawo do okresowej renty rodzinnej:

    • przez okres 1 roku od chwili śmierci małżonka;
    • w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata od chwili śmierci małżonka.

    Rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli:

    • ubezpieczony bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania,
    • spełniają odpowiednio warunki określone dla wdowy i wdowca oraz co do wieku.