„Protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu” może stanowić akt notarialny, będący wynikiem samoistnej, odrębnej czynności dokonywanej u notariusza albo też być częścią rozpoczynającą notarialne postępowanie spadkowe poprzedzające „Oświadczenie o przyjęciu spadku”. Aby notariusz mógł otworzyć i ogłosić testament osobom zainteresowanym tą czynnością, musi mu zostać przedstawiony najpierw dowód śmierci spadkodawcy, którym jest bez wątpliwości odpis aktu zgonu. Zgodnie z art. 646 KPC osoba, u której znajduje się testament, gdy dowie się o śmierci spadkodawcy ma obowiązek złożyć go w sądzie spadku albo u notariusza. Niezbędnymi dokumentami, jakie należy okazać notariuszowi są zatem testament oraz akt zgonu (ew. do protokołu jako samoistnej czynności możliwe jest okazanie prawomocnego postanowienia o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu). Jak stanowi art. 649 §2 KPC „O terminie otwarcia i ogłoszenia nie zawiadamia się osób zainteresowanych, jednakże mogą one być obecne przy tej czynności”, natomiast jednocześnie wedle art. 652 KPC o dokonanym otwarciu i ogłoszeniu testamentu notariusz zawiadamia w miarę możności osoby, których rozrządzenia testamentowe dotyczą oraz wykonawcę testamentu, tymczasowego przedstawiciela i kuratora spadku. Ponadto na notariuszu ciąży obowiązek niezwłocznego zawiadomienia o dokonanej czynności sąd spadku, przesyłając odpis sporządzonego protokołu.
Samo symboliczne otwarcie testamentu jest czynnością techniczną. Najważniejsze stanowi treść protokołu, która powinna zawierać nie tylko podstawy tj. opis stanu zewnętrznego testamentu i datę testamentu, ale przede wszystkim „wnętrze testamentu”, czyli najistotniejsze rozrządzenia testamentowe.
Notariusz może dokonać otwarcia ogłoszenia testamentów zwykłych tj. własnoręcznego, notarialnego i alograficznego, jak i testamentów szczególnych, czyli ustnego, podróżnego i wojskowego, przy czym te szczególne muszą być uprzednio stwierdzone na piśmie, aby następnie notarialnie mogły być otwarte i ogłoszone.
Jeżeli złożono kilka testamentów tego samego spadkodawcy otwiera się i ogłasza wszystkie, a na każdym z nich czyni się stosowną wzmiankę o innych (art. 650 KC).
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej za sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu maksymalna stawka wynosi 50 zł. Należy pamiętać, iż jest to cena netto, a więc należy doliczyć do niej 23% podatek VAT, co stanowi razem kwotę brutto 61,50 zł. Oryginał aktu notarialnego zawsze zostaje w kancelarii notarialnej, więc klient pobiera wypis – koszt zawsze jest zależny od ilości stron – za jedną stronę wynosi (brutto) 7,38 zł. Co do zasady wspomniany protokół ma nie więcej niż kilka stron.