Spadek – porady prawne

Tag: nabycie spadku

  • Wyłączny charakter formalnego stwierdzenia nabycia spadku

    Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 1 marca 2022 r. (I NSNc 39/21) postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku ma charakter deklaratoryjny, a więc nie kształtuje nowego, ale stwierdza istniejący stan prawny. Przepisy prawa cywilnego łączą nabycie spadku z chwilą otwarcia spadku (art. 925 k.c.), a otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 k.c.). A zatem nabycie praw i obowiązków wchodzących w skład spadku nie jest uzależnione ani od złożenia przez spadkobiercę oświadczenia o przyjęciu spadku, ani też od uzyskania przez niego orzeczenia właściwego organu państwowego. Inaczej mówiąc, związanie przez ustawę nabycia spadku przez spadkodawcę ze zdarzeniem prawnym, jakim jest śmierć osoby fizycznej, oznacza, że z chwilą śmierci spadkodawcy (a więc z chwilą otwarcia spadku), spadkobierca wchodzi z mocy samego prawa w ogół praw i obowiązków należących do spadku.

    Jednocześnie podkreślenia wymaga, że postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, stosownie do art. 1027 k.c., stanowi wyłączny dowód nabycia praw do spadku względem osoby trzeciej, która nie rości sobie praw do spadku z tytułu dziedziczenia (obok zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia). Spadkobierca nie może udowodnić swoich praw do spadku, w tym także wysokości przysługującego mu udziału spadkowego, za pomocą jakichkolwiek innych dowodów

  • Dział spadku, a wpis do księgi wieczystej

    Notarialny akt poświadczenia dziedziczenia lub sądowe stwierdzenie nabycia spadku nie zawsze będą wystarczające do przejęcia własności danych składników majątku – w sytuacji, gdy spadkobierców jest kilku, zgodnie z art. 1035 k.c. stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, co znacząco utrudnia korzystanie i rozporządzanie majątkiem. W takich okolicznościach, konieczne będzie przeprowadzenie działu spadku. Przedmiotem tego postępowania jest podział majątku spadkowego pomiędzy wszystkich spadkobierców wraz z ewentualnymi spłatami i dopłatami.

    Dział spadku może odbywać się w sposób sądowy oraz umowny, z czego ten drugi jest naturalnie szybszy i oszczędzający wielu formalności. Wymaga on zawarcia porozumienia pomiędzy wszystkimi spadkobiercami co do podziału spadku; w niektórych przypadkach (np. nieruchomość) niezbędne jest zachowanie formy aktu notarialnego.

    Po dokonaniu działu spadku, jeżeli w majątku znajdowała się nieruchomość, niezbędne jest także złożenie wniosku o wpis do księgi wieczystej. Nie zrobi tego za nas ani sąd ani notariusz, którzy zobowiązani są jedynie do zawiadomienia sądu właściwego do prowadzenia księgi wieczystej, co zaowocuje tylko wpisem ostrzeżenia o niezgodności rzeczywistego stanu prawnego z tym ujawnionym w księdze wieczystej. O właściwy wpis należy zatroszczyć się samemu, składając odpowiedni wniosek wraz z prawomocnym postanowieniem o dziale spadku.

    Wniosek składa się do właściwego sądu rejonowego na specjalnym formularzu KW-WPIS wraz z opłatą wynoszącą 150 zł, zgodnie z art. 42 ust. 3 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych („Od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie dziedziczenia, zapisu lub działu spadku albo zniesienia współwłasności pobiera się jedną opłatę stałą w wysokości 150 złotych niezależnie od liczby udziałów w tych prawach”).