Spadek – porady prawne

Tag: komornik

  • Koszty sporządzenia spisu inwentarza

    Przewidziana w polskim prawie (art. 1012 k.c.) możliwość przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza stwarza dogodny sposób uchronienia się przed długami spadkowymi przekraczającymi możliwości finansowe spadkobiercy. Jest ono bowiem równoznaczne z ograniczeniem odpowiedzialności wobec wierzycieli do wartości nabytego spadku, którą określa się w spisie inwentarza bądź wykazie inwentarza. Spisowi, w przeciwieństwie do wykazu, przysługuje status dokumentu urzędowego, dlatego też z jego sporządzeniem wiążą się większe koszty.

    Zgodnie z art. 637 k.p.c., o wydanie postanowienia w przedmiocie sporządzenia spisu inwentarza może zawnioskować do sądu:

    • osoba, która uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą,
    • wykonawca testamentu,
    • tymczasowy przedstawiciel lub wierzyciel mający pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy.

    Alternatywnie dopuszcza się złożenie wniosku przez uprawniony podmiot bezpośrednio do komornika, który w następstwie powiadomi sąd, a ten zaś wyda stosowne postanowienie.

    Art. 40 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych ustala wysokość opłaty stałej od wniosku o sporządzenie spisu inwentarza na kwotę 400 zł, natomiast opłata sądowa od wniosku w tym samym przedmiocie wyniesie 100 zł (art. 49 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Niezależnie od wyżej wymienionych stałych opłat należy liczyć się z możliwością, iż konieczne będzie poniesienie dalszych wydatków związanych z kosztami podjęcia przez komornika dodatkowych czynności w toku ustalania składu majątku spadkowego i jego wartości. Niezbędne może się bowiem okazać np. powołanie biegłych dla celów fachowej wyceny nieruchomości należących do spadku. Podmiotem zobowiązanym do uiszczenia wymaganych opłat za wniesienie wniosków oraz samo sporządzenie spisu jest wnioskodawca – w świetle faktu, iż postępowanie o spis inwentarza toczy się w trybie nieprocesowym, koszty jego wszczęcia i przeprowadzenia ponosi on na wyłączność i w całości.

    Klaudia Kurpeta

  • Różnice między spisem inwentarza a wykazem inwentarza

    Spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza powinien zadbać o sporządzenie spisu inwentarza albo wykazu inwentarza spadku. Spadkobierca ponosi wówczas odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości stanu czynnego spadku ustalonego w którymś z tych dokumentów. Spadkobierca decyduje, czy złoży wniosek o sporządzenie spisu inwentarza przez komornika, czy wykaz inwentarza przez sądem lub przed notariuszem. –

    Celem sporządzenia spisu inwentarza oraz wykazu inwentarza jest więc ustalenie składu majątku spadkodawcy dla wyznaczenia granic odpowiedzialności spadkobierców przyjmujących spadek z dobrodziejstwem inwentarza i zapisobierców windykacyjnych za długi pozostawione przez spadkodawcę. Zarówno wykaz inwentarza jak i spis inwentarza wymieniają przedmioty wchodzące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych z uwzględnieniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku oraz długi spadkowe według stanu z chwili otwarcia spadku. Czym w takim razie spis różni się od wykazu?

    Spis inwentarza ma charakter dokumentu urzędowego, sporządzany jest bowiem przez komornika na podstawie postanowienia sądu o sporządzeniu spisu inwentarza. Komornik podejmuje odpowiednie czynności i uzyskuje informacje o spadkodawcy i jego majątku w celu ustalenia składu spadku. Spis inwentarza zawierać ma wykaz aktywów spadku – składników majątku spadkodawcy, które do niego należały, oraz pasywów spadku, a więc wszelkich obciążeń i długów, które miał spadkodawca i nie uregulował ich za życia. Zgodnie z art. 637 Kodeksu postępowania cywilnego, każdy, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku, zapisobiercą, wykonawcą testamentu lub wierzycielem spadkowym, może żądać sporządzenia spisu inwentarza.

    Wykaz inwentarza natomiast jest dokumentem prywatnym, nie jest on w porównaniu do spisu inwentarza sporządzany w toku postępowania sądowego. Spadkobierca może go sporządzić samodzielnie, bez udziału komornika sądowego. Wykaz inwentarza uzyskuje walor prawny z momentem złożenia go w sądzie albo u notariusza. Prawo reguluje jedynie wzór takiego wykazu. Zgodnie z art. 10311 § 1 Kodeksu cywilnego sporządzić wykaz inwentarza może spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, zapisobierca windykacyjny, oraz wykonawca testamentu. Warto zwrócić uwagę, że katalog ten jest węższy niż katalog osób uprawnionych do żądania sporządzenia spisu inwentarza. Co więcej, złożenie wykazu inwentarza jest możliwe jedynie w odniesieniu do spadkodawców zmarłych po dniu 18 grudnia 2015 r.

    Na końcu warto podkreślić, że w sytuacji sporządzenia zarówno spisu inwentarza jak i wykazu inwentarza, większe znaczenie ma spis inwentarza w przypadku rozbieżności co do treści tych dokumentów. Oznacza to, że od chwili sporządzenia spisu inwentarza, spadkobierców obowiązuje treść spisu a nie wykazu inwentarza.