Spadek – porady prawne

Tag: darowizna

  • Doliczenie do spadku darowizn (zachowek)

    Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 sierpnia 2009 r. (I ACa 445/09) doliczeniu do spadku na podstawie art. 993 k.c. podlegają wszelkie darowizny, tj. darowizny czyste, a także połączone z poleceniem czy mające charakter umów mieszanych.

    Pojęcie darowizny użyte przez ustawodawcę w art. 993 k.c. obejmuje również prawo majątkowe nabyte przez spadkobiercę testamentowego od spadkodawcy w wyniku umownego zniesienia współwłasności bez obowiązku spłaty. Skutki cywilnoprawne takiej czynności prawnej są bowiem identyczne, jak w przypadku zawarcia umowy darowizny udziału we współwłasności nieruchomości. Przepis art. 993 k.c. ma bowiem chronić uzasadnione interesy nieobdarowanych spadkobierców ustawowych.

     Fakt, iż A. T. ustanowiła na rzecz H. D. służebność osobistą nie świadczy jeszcze o odpłatności za przeniesienie na jej rzecz prawa majątkowego. Zgodnie z art. 302 § 2 k.c. do wzajemnych stosunków pomiędzy mającym służebność osobistą mieszkania a właścicielem nieruchomości obciążonej stosuje się przepisy o użytkowaniu przez osoby fizyczne. Oznacza to, iż na spadkodawcy spoczywał obowiązek utrzymania nieruchomości, ponoszenia ciężarów publicznoprawnych, zachowania substancji rzeczy oraz dokonywania napraw i nakładów związanych ze zwykłym korzystaniem z rzeczy (art. 258 k.c. i art. 260 § 1 k.c.). Skutki zawarcia umowy o zniesieniu współwłasności nieruchomości i umowy ustanowienia służebności osobistej spowodowały, że A.T. uzyskała prawo własności całej nieruchomości za życia H. D., który do śmierci zachował jej posiadanie. Nie świadczy to jednak, iż nabycie prawa majątkowego przez córkę miało charakter odpłatny

  • Zwolnienie z podatku od spadku i darowizn

    W polskim prawie wszelkie kwestie regulujące obowiązki oraz zwolnienia z płacenia podatków od spadków oraz darowizn reguluje ustawa z dnia 28 lipca 1983 r.o podatku od spadków i darowizn (dalej jako ustawa).

    Zwolnienia z podatków reguluje artykuł 4a ustawy zgodnie, z którym zwalnia się od ww. podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki i dalej), wstępnych (rodzice, dziadkowie i dalej), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Aby jednak móc skorzystać z przywileju należy spełnić określone w art. 4a ust. 1 warunki, mianowicie:

    należy zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. W tym miejscu warto przytoczyć najświeższy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lipca 2021 r. (sygn. akt I SA/Go 168/21), który odnosi się do sześciomiesięcznego terminu zgłoszenia w sytuacji pandemii. Sąd postanowił, iż art. 15zzr ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu COVID-19 ma zastosowanie do regulacji zawartych w prawie administracyjnym w szerokim znaczeniu, a zatem i do prawa podatkowego, w tym do art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy. Na mocy przytoczonego przepisu ustawy covidowej ustawodawca wstrzymuje bieg terminów na czas trwania zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Zatem w panującej obecnie sytuacji termin 6-cio miesięczny ulega wydłużeniu.

    W przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9637 złotych. Sumę tą należy udokumentować dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

    Konsekwencją niezgłoszenia we wskazanym terminie faktu nabycia spadku bądź darowizny we właściwym urzędzie skarbowym powoduje opodatkowanie czynności na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej

    Ustawodawca przewiduje również sytuacje, w której podmiot dowiaduje się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie wskazanego terminu. W takim wypadku stosuje się zasady wskazane w punkcie 3 jeżeli nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.

    Wyłączenie obowiązku zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

    Podsumowując, aby skorzystać ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, należy spełnić łącznie dwa warunki: być w kręgu uprawnionych osób oraz zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.